گزارش نشست «روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه»

نشست روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه روز 18 آبان 95 از ساعت 15 تا 18 در سالن کنفرانس انجمن‌های علوم اجتماعی برگزار شد. این نشست که توسط گروه سیاست‌گذاری فرهنگی انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات تدارک دیده شده بود؛ با سخنرانانی چون: خانم دکتر مرضیه یحیی پور استاد زبان و ادبیات روسی دانشگاه تهران با عنوان ” اخلاق و حکمت شعر فارسی” – آقای دکتر جان الله کریمی مطهر استاد زبان و ادبیات روسی دانشگاه تهران با عنوان” بررسی اجمالی تاریخچه ارتباطات فرهنگی و ادبی ایران و روسیه”، خانم دکتر نسرین محمدی مدرس دانشگاه آزاد و دانشگاه جامع علمی کاربردی با عنوان صنعت گردشگری ابزاری قدرتمند در توسعه صلح جهانی و آقای دکتر مهدی مطهر نیا عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد با عنوان”آینده فرهنگی و فرهنگ ایران در دو دهه آینده ( 1415)” و با حضور رئیس گروه دکتر افشاری نادری، اعضا اصلی و جمعی از مخاطبان در جلسه برگزار گردید.

ابتدا دکتر افشاری نادری مطالبی در ارتباط با روز 10 نوامبر  و وجه تسمیه نامگذاری این روز مطالبی عنوان کردند و ادامه دادند که این روز با هدف بهره مندی مردم از ثمرات علم، فن آوری و نوآوری و ایجاد فضای مناسب برای گفتگو در این زمینه، در کنفرانس عمومی یونسکو در سال 2008 به تصویب رسید. از آن سال تا کنون یونسکو در تمامی کشورهای عضو همانگونه که فلسفه اصلی تشکیل این سازمان حکم می کند در حوزه علم نیز به دنبال ایجاد تفکر صلح در اذهان بشر بوده است. صلح جهانی مورد نظر یونسکو، صلحی است که در اذهان بشر ساخته می شود چرا که جنگ پیش از آنکه اتفاق بیافتد در ذهن مردم شکل می گیرد. در حوزه علم نیز تحقق صلح به دانشمندانی نیاز دارد که خود به صلح می اندیشند.

ایشان اشاره کردند که تدوین رشته های دانشگاهی مطابق مسائل جامعه هدف علم، رفع بحران باید باشد وگرنه دردی از مردم دوا نخواهد کرد.

دکتر کریمی سخنان خود را با این مطلب آغاز کردند که تنوع مذاهب و تنوع نژادی در روسیه موجب شده که مردم روسیه در برخورد با ملت های دیگر باز باشند و بزرگترین دلیل آن است که ملیت های مختلف در آنجا زندگی می کنند و کشور روسیه همسایه بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی است و به همین دلیل خود تمایل به فرهنگ ادبی با کشورهای دیگر دارند. ایشان اضافه کردند که در روسیه نزدیک به 200 قوم زندگی می کنند که بیشتر مسلمان هستند و نویسندگان و هنرمندان روسی از طریق همین اقوام با زندگی مسلمانان آشنا هستند. عشایر و فارسی زبانان نیز که در آسیای مرکزی و فلات ایران زندگی می کردند نقش مهمی در شکل گیری فرهنگ روسیه بعهده داشته و بر غنای فرهنگ جهانی افزوده اند. تاجیک ها، طالش ها، تاتارها، فارس و افغان ها و بلوچ ها همه به زبان ایرانی صحبت می کردند و مطالبی که در زبان ایرانی وجود داشت منبع مهمی برای مطالعه محسوب می گشت.

خانم دکتر یحیی پور نیز سخنان شیرینی در زمینه پوشکین نویسنده و شاعر نامی روس و درک کلمات نیشدارسعدی و تعاملات بین آن دو ایراد کردند که چگونه این مناظره در گسترش روابط بین فرهنگی ایران و روسیه موثر واقع شده و تا به امروز ادامه یافته است.

خانم دکتر محمدی سوم سخنران جلسه مطالب خود را چنین آغاز کردند که: امروزه گردشگری مفهوم اولیه خود را که محدود به گذراندن اوقات فراغت و گشت بوده از دست داده و نگاه های علمی و بررسی های کارشناسانه ای بر عملکرد و تاثیرات متنوع آن بر معادلات انسانی، محیطی و صنعتی گذاشته ماهیتی علمی بخود گرفته است وچون این فعالیت منجر به کسب درآمد و ایجاد اشتغال شده در دهه های اخیر آن را بعنوان یک صنعت بزرگ در نظر گرفته اند.

صنعت سفر و گردشگری با درآمدی بالغ بر 6/6 تریلیون دلار در سطح جهانی، اکنون بخشی کاملا توسعه یافته و جدی در منابع درآمد مستقیم و غیرمستقیم اقتصادی کشورها است. میزان درآمد حاصل از این صنعت به قدری بالاست که حتی کشورهایی چون امارات، قطر و عربستان سعودی با میلیاردها دلار درآمد حاصل از فروش نفت و نیز درآمد حاصل از حج، هم اکنون به فکر کسب درآمد بیشتر از این صنعت و ایجاد زیرساخت‌ها و تسهیلات مرتبط با آن برآمده و تلاش‌های گسترده‌ای را در این زمینه طراحی و اجرا کرده اند. در سال 2012 تعداد گردشگران در سطح جهانی از مرز یک میلیارد نفر گذشت و این برای نخستین بار بود که در همین سال جهان شاهد رشد 50 درصدی تعداد سفر و گردشگران در مقایسه با 10 سال پیش از آن بود.

با این اوصاف صنعت گردشگری در خلا فعالیت نمی کند. کنشگران این صنعت بزرگ انسان ها، سازمان ها، سرمایه های مادی و معنوی، دولت ها و البته فضای صلح آمیز مقاصد گردشگری است. صلح پس زمینه فعالیت های گردشگری است و گردشگری پیام آور صلح و دوستی است. آمارهای رسمی مشان داده است که تنش ها و بی ثباتی کشورها تاثیر منفی و معکوس بر صنعت گردشگری می گذارد.

هم چنین گردشگری اغلب توسط سازمان‌های صنعتی به‌عنوان وسیله‌ای برای بسط درک فرهنگی، ترویج داده می‌شود. سازمان جهانی جهانگردی عنوان می‌کند آگاهی بین فرهنگی و دوستی‌های شخصی ایجاد شده توسط گردشگری، محرکی قوی برای ارتقای تفاهم بین‌المللی و کمک به صلح در بین ملت‌های جهان است. در حقیقت زیرمجموعه کامل گردشگری حول مفهوم ترویج صلح از طریق مسافرت توسعه یافته است. موسسه بین‌المللی صلح از طریق گردشگری در سال 2000 برای ترغیب و تسهیل فعالیت‌های مبتکرانه گردشگری که باعث ایجاد جهانی صلح‌آمیز و پایدار از طریق مسافرت می‌شود، تاسیس شد.

گردشگری بدون امنیت و ثبات سیاسی که در شرایط نبود صلح، محدود هستند پیشرفت نخواهد کرد. بدون صلح، گردشگری رنگ می‌بازد؛ بنابراین گردشگری در واقع خود ذی‌نفع صلح است. از طریق ایجاد درک فرهنگی، گردشگری می‌تواند محملی برای صلح باشد. توسعه گردشگری- ایجاد تقاضا از طریق بازاریابی و توسعه عرضه از طریق سرمایه‌گذاری- می‌تواند بخشی از یک استراتژی برای ثبات جغرافیایی سیاسی باشد که پیشبرد صلح، توسعه اقتصادی و آگاهی فرهنگی را دربردارد. مزایای اقتصادی گردشگری در آینده مکررا سیاست‌های خارجی و داخلی حکومت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در هر گوشه از این کره خاکی، گردشگری ورودی به عنوان ملاکی برای نشان دادن دستاوردهای حکومت یا حزب حاکم و افزایش درک و شناخت کشورهای خارجی از سیاست‌های حکومت مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی اوقات این رویکرد موفق است و برخی اوقات هم نه.

به هر حال از منظر خط مشی خارجی، پاسخ حکومت‌ها به تاثیر تروریسم بر گردشگری از هر نو ع توجهی که قبلا به این مقوله می‌شده است فراتر می‌رود. به طور کلی صنعت جهانی گردشگری برای مقابله با فعالیت‌های پیچیده و خشونت‌باری که از برخی از عوامل این صنعت به‌عنوان سلاح یا هدف استفاده می‌کرده، آماده نبوده است.

در حال حاضر و با توجه به شرایط استراتژیک و ژئواستراتژیک کشورهای درحال توسعه  بالاخص خاورمیانه سوی سکان حرکت سیطره جهانی به سمتی متمایل شده تا تفکرات و نگرش تصمیم گیران و تئوریسین ها و مهم تر ازهمه برنامه ریزان منطقه ای  و  شهرسازان بیش از تنازعات نظامی و سیاسی، به ارتباط و تعامل دو سویه ی مردم و دولت ها ؛ به عنوان کم زیان ترین ریسک و عاملی در جهت توسعه کشورها معطوف شود. نا گفته پیداست که پس از شکست و عدم موفقیت نظام تک قطبی و جایگزینی نظام چند منظومه ای در قرن بیستم – جنگ نظامی، سیاست چماق و رویارویی مستقیم جای خود را به جنگ سرد و منازعات فرهنگی بخشیده است.

چهارمین سخنران آقای دکتر مطهر نیا در رابطه با علم در خدمت صلح جهانی فرمودند که علم باید بتواند بی نظمی های حاصل در جهان را مدیریت کند و انسان باید بتواند فرهنگ را به موجودیت نمادین تبدیل کند. به طوریکه علم باعث بالا رفتن فهم و ادارک، قدرت تجزیه و تحلیل و ارزشیابی محیط پیرامون انسان گردد.