گروه علمی- تخصصی مطالعات میدانی و مردم‌نگاری

گروه علمی- تخصصی مطالعات میدانی و مردم‌‌نگاری در سال 1398 ذیل انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات تأسیس شد. با این وجود، به خاطر شیوع ویروس کرونا، گروه نتوانست شروع به فعالیت جدی نماید. پس از مدتی وقفه، گروه مطالعات میدانی و مردم‌نگاری طی فراخوانی در بهار 1400 شروع به عضوگیری عمومی و برنامه‌‌ریزی جهت فعالیت مستمر کرد.

اعضای شورای مدیریت گروه به قرار زیرند:

1- دکتر اصغر ایزدی جیران (مدیر گروه)

استادیار مردم‌‌شناسی، دانشگاه تبریز

2- دکتر نهال نفیسی

استادیار انسان‌‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی

3- دکتر جبار رحمانی

دانشیار انسان‌‌شناسی، موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی

4- دکتر سیدقاسم حسنی

استادیار مردم‌‌شناسی، دانشگاه مازندران

5- دکتر مهرداد عربستانی

دانشیار انسان‌‌شناسی، دانشگاه تهران

6- میترا صیفی‌‌کار (دبیر گروه)

کارشناس ارشد مردم‌‌شناسی، دانشگاه آزاد تهران مرکز

اهداف تشکیل گروه

گروه مطالعات میدانی و مردم‌‌نگاری با هدف آگاهی و درگیری عمیق پژوهشگران و دانشجویان با کار میدانی مردم‌‌نگارانه (ethnographic fieldwork)، ارایه‌‌ی آموزش‌‌های تخصصی، خوانش آثار برجسته‌‌ی جهانی، آشنایی با تجربه‌‌های تحقیق میدانی پژوهشگران جوان، برگزاری همایش‌‌ها، و در نهایت شکل دادن به یک اجتماع علمی قوی در این حوزه تشکیل یافته است. با وجود این‌‌که تحقیق میدانی مبتنی بر مشاهده‌‌ی مشارکت‌‌آمیز در اوایل قرن بیستم از رشته‌‌ی مردم‌‌شناسی و به دست برانیسلاو مالینوفسکی متولد شد، اما بعداً در جامعه‌‌شناسی (مکتب شیکاگو)، و سپس رشته‌‌های متنوعی به کار رفت. فیلدورک یا پژوهش میدانی در سنت مردم‌‌شناختی مبتنی است بر مشاهده‌‌ی مشارکت‌‌آمیز، به معنای حضور محقق در زندگی روزانه‌ و اقامت در محل زیست مردمان مورد مطالعه، یاد گرفتن فرهنگ و زبان آن‌‌ها، و شرکت در فعالیت‌‌های مختلف در یک سایت میدانی معین. قوت‌‌های کار میدانی مردم‌‌نگارانه بسیارند از جمله توانایی دیدن جهان از چشمان «دیگری‌‌ها»، نگارش متنی روایی با تلفیقی از زبان توصیفی و تحلیلی که امکان تجسم زندگی‌‌های مختلف را برای خوانندگان ممکن می‌‌سازد، و، فراسوی اهداف علمی، فرصت دوست شدن با دیگران و داشتن خانه و خانواده‌‌ی دوم. در ایران، دهه‌‌های 1330 تا 1350 به واسطه‌‌ی حضور ده‌‌ها مردم‌‌شناس آموزش‌‌دیده از کشورهای مختلف، و نیز اساتید پیشکسوت میدانی‌‌کار همچون افشار نادری، صفی‌‌نژاد، پورکریم، بلوکباشی، و فرهادی دوران درخشانی از تحقیقات مردم‌‌نگارانه بود، با تمرکز بر جوامع عشایری و روستایی. ما در گروه مطالعات میدانی و مردم‌‌نگاری می‌‌کوشیم این سنت پژوهشی ارزشمند و انسانی در فهم عمیق و پیچیده‌‌ی حیات اجتماعی و فرهنگی جوامع مختلف در ایران را زنده کنیم.

مهم‌‌ترین برنامه‌‌های گروه

1) آشنا کردن علاقمندان و پژوهشگران با آثار شاخص مردم‌‌نگارانه در قالب نشست‌‌های تخصصی زیر:

– معرفی و بررسی فرم و محتوای کتاب‌‌های مردم‌‌نگارانه‌‌ای که در مورد جوامع مختلف ایران توسط مردم‌‌شناس‌‌های خارجی و داخلی نوشته شده‌‌اند.

– معرفی و بررسی فرم و محتوای کتاب‌‌های مردم‌‌نگارانه‌‌ی برجسته که برنده‌‌ی جوایز بین‌‌المللی از جمله جایزه‌‌ی ویکتور ترنر و مارگارت مید شده‌‌اند.

2) آموزش حرفه‌‌ای نحوه‌‌ی انجام کار میدانی و فنون خلق متن مردم‌‌نگارانه از طریق برگزاری کارگاه‌‌های تخصصی

3) ایجاد فرصتی برای بحث در خصوص تجربه‌‌ی انجام کار میدانی توسط محققان جوان در قالب نشست‌‌های تخصصی «داستان کار میدانی»

4) انتشار متن مکتوب سلسله نشست‌‌ها

5) ارایه مشورت‌‌های تخصصی به سایر گروه‌‌های علمی- تخصصی انجمن

فعالیت‌‌های انجام‌‌شده در گروه مطالعات میدانی و مردم‌‌نگاری‌‌ به قرار زیر بوده‌‌اند:

الف) برگزاری نشست‌‌های تخصصی

نشست افتتاحیه گروه،  10 بهمن 1399

سخنران: اصغر ایزدی جیران

1. سلسله نشست‌‌های «خوانش آثار برنده جایزه ویکتور ترنر برای نوشتار مردم‌نگارانه»

نشست اول. دنیایی روی حلقه‌‌های فیلم: مردم‌‌شناسی‌‌ای در باب خلق کردن

سخنران: ارغوان فراهانی، 31 شهریور 1400

نشست دوم. زندگی در کنار خودش: تصویر مراقبت در میان بومیان کانادا، اثر لیزا استیونسون

سخنران: مهشاد مهاجرانی، 8 اسفند 1400

نشست سوم. ویتا: زندگی در منطقه‌‌ی رهادشدگیِ اجتماعی، اثر ژائو بیل

سخنران: زینب رضاضاده، 31 فروردین 1401

2. سلسله نشست‌‌های «داستان کار میدانی»

نشست اول. کار میدانی در طایفه تَرَکمه، گله‌‌دارهای کوچنده در شمال غرب ایران، 28 مهر 1400

سخنران: اصغر ایزدی جیران

نشست دوم. بالا کشیدن صیادان: کار میدانی در میان صیادان آزاد گیلان، 26 آبان 1400

سخنران: وحید محمدی پای‌‌اندر

نشست سوم. بین مرگ و زندگی: پژوهش میدانی در میان کولبران پیرانشهر، 24 آذر 1400

سخنران: احمد غلامی گوزلبلاغ

نشست چهارم. عروسیِ مقدس: پژوهش میدانی در هورامان‌تخت

سخنران: حدیقه ابراهیمی، 29 دی 1400

نشست پنجم. روستاییان حاشیه‌‌نشین: گزارش یک پژوهش مردم‌‌شناختی در تبریز

سخنران: اصغر ایزدی جیران، 28 اردیبهشت 1401

نشست ششم. خیابان و خاطره جمعی: داستان یک پژوهش مردم‌‌نگارانه در تهران

سخنران: سارا ثابت، 31 خرداد 1401

3. سلسله نشست‌‌های «تحولات مردم‌‌نگاری»

نشست اول. نمود امر شخصی در مردم‌‌نگاری: با نگاهی به کتاب مشاهده‌‌گر آسیب‌‌پذیر، اثر روث بِهار

سخنران: شیوا علی‌‌نقیان، 29 تیر 1401

ب) برگزاری کارگاه‌‌های تخصصی

1. «کارگاه تمرین کار میدانی و مردم‌‌نگاری»

مدرس: اصغر ایزدی جیران، اسفند 1398 تا شهریور 1399