روزنامه «شرق» دیروز با تیتر «پیروزی بدون جنگ» و عکس برجسته دست‌دادن دکتر محمدجواد ظریف و جان کری، وزرای امور خارجه دو کشور ایران و آمریکا، به‌خوبی دستاوردهای توافق وین را به تصویر کشید. روزنامه‌های دیگر ایران و اغلب رسانه‌های جهان نیز در انعکاس این رخداد که به صورت طبیعی خبر اول دنیای ارتباطات شد، کم نگذاشتند و راه را برای مطالعه پدیده‌ای بدیع در عرصه عمومی باز کردند. کمتر رخدادی را می‌‌توان در دنیای چندپاره و شبکه‌ای‌شده ارتباطات یافت که بتواند اولا در این سطح موضوعیت همگانی و فراگیر بیابد و ثانیا با فهم و خوانش مشترکی در گستره افکارعمومی روبه‌رو شود، اما توافقی که پس از ١٣ سال تنش، ٢٣ماه مذاکره و گفت‌وگوی صریح و سخت و بی‌وقفه حاصل شد، توانست همراه با ضرباهنگ دنیای گریزان از جنگ و تحریم و تهدید، چشم‌ها و ذهن‌ها را در دور و نزدیک جهان به‌سوی خود جلب و همدل و همراه کند. خبر به‌سوی مخاطبان نرفت و مخاطبان تشنه مدام در پی خبر دویدند و به انتظار «توافق خوب» نشستند. همین «زمینه» بود که به «متن خبر» جان و معنا داد و مدام مجراها و منابع جدیدی برای کسب خبر یافت و ساخت. بالکن هتل قدیمی کوبورگ، تبدیل به رسانه شد و توییت و فیلم و فیس‌بوک ظریف در بالاترین حد متون رسانه‌ای خوانده و دیده شد. از هر کنش و واکنش مذاکره‌کنندگان هفت کشور، خوانشی صورت گرفت و «حوزه عمومی» وسعتی به اندازه «فضای عموم رسانه‌ای» یافت.
تامل در چگونگی و چیستی این «زمینه» کمتر از آن «متن» نیست.
«متن» را از این پس به وفور خواهند خواند و آثار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن را در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی برخواهند شمرد و «ایران پساتحریم» و «جهان پساتوافق» را موضوع بحث‌ها و گفت‌وگوهای فراوان از محافل علمی و آکادمیک تا کوچه و بازار سیاست و اقتصاد خواهند کرد.
اما آنچه شاید کم‌اهمیت‌تر از این توجه عمومی به آثار و ثمرات توافق نباشد، پیدایش زمینه و چرخش گفتمانی است که در سطح افکار عمومی و فرهنگ سیاسی هم در مقیاس ملی و هم در مقیاس بین‌المللی ظاهر شده است.
گفتمانی که بر مدار گفتوگو و مذاکره می‌چرخد و صلح را بر جنگ و مفاهمه را بر منازعه ترجیح می‌دهد. گفتمانی که قاطعیت و غیرت را در قدرت دیپلماسی و هنر مذاکره تفسیر می‌کند و می‌تواند منطق گفتوگو را به جای منطق زور بنشاند. ظریف و تیم توانمند همراهش از آن رو که هم در دانش و فن گفتوگو صاحب نظر و تجربه بودند و هم از اخلاق گفت‌وگویی برخوردار، نه‌تنها توانستند از میدان مذاکره سربلند بیرون آیند و برای میهن‌شان منزلت بیفزایند بلکه بیش و پیش از آن توانستند با زمینه و خواست غالب در ایران و جهان که کسب پیروزی بدون جنگ و زندگی در فضای برد- برد است هم‌سویی و هم‌سخنی کنند.
اثبات کارآمدی و فایده‌مندی «منطق گفتوگو و مذاکره» در جهانی که رنجور از زخم خشونت و زور سازمان‌یافته است کاری بود کارستان و باید به این روش و منطق، هم در عرصه بین‌المللی و هم در عرصه ملی خوش‌آمد گفت، باید بسیار خشنود بود که روزنامه‌نگاری صلح و گفتوگو و ارزش‌های خبری مبتنی‌بر مفاهمه دارد در عالم ارتباطات جای روزنامه‌نگاری ستیز و ارزش‌های خبری مبتنی بر منازعه را می‌گیرد و این خود خبری بزرگ است. سخن شاعرانه قیصر امین‌پور در این فضا چه خواندنی است:
شهیدی که بر خاک می‌خفت
سرانگشت در خون خود می‌زد و می‌نوشت
دو سه حرف بر سنگ به امید پیروزی واقعی
نه در جنگ که بر جنگ
