گفتوگوهایی درباره انسان و فرهنگ، پیر بوردیو و دیگران، گزیده و ترجمه ناصر فکوهی، انتشارات فرهنگ جاوید/ چاپ اول 1389
یادداشت مترجم
انسانشناسی، امروزه در کشور ما علمی ناشناخته نیست و خوشبختانه هر سال بر ادبیات این رشته جامع و استثنایی افزوده میشود. شمار کتابهایی که در حوزه انسانشناسی مقدماتی منتشر شدهاند، تعداد نسبتاً قابل قبولی دارند و اگر ضعفی هست، عمدتاً در زمینههایی چون نظریهها، بهویژه نظریههای جدید، شاخهها، مطالعات و البته آثار کلاسیک انسانشناسی است که ما هنوز شمار اندکی از آنها را در اختیار داریم. تصور ما این است که این ضعف میتواند و باید بهوسیله نسلهای جوان انسانشناس، جبران شود. اما این کار نیازمند چشمانداز و دیدگاههایی درازمدت و باورداشتن به آینده این رشته و تأثیرگذاری و کارآ بودن آن در زندگی و جامعه ما دارد. متأسفانه کمبودی که در حوزه آموزش این علم ــ علیرغم نیاز به سطوح بالای تحصیلات در آن ــ وجود دارد، یعنی نبود دوره دکتری و شاخههای تخصصی در سطح کارشناسی ارشد، سبب شده است که نیروهایی کارآزموده برای تدوین ادبیات موضوعی مناسب در این رشته از علوم انسانی، هنوز در بازار کتاب و ادبیات علمی ما حضور نداشته باشد. این کمبود نیرو را شاید بتوان در کوتاهمدت از طریق ترجمه کتابها و مقالات متعدد در زمینهها و شاخههای بیشمار این رشته، تا اندازهای جبران کرد.
به همین دلیل، تأکید ما در سالهای اخیر، بر نقش ترجمه بهعنوان پلی میانفرهنگی بوده است. پلی که چه بهصورت مقطعی و چه در درازمدت، به آن نیازمندیم. درواقع، تعداد کتابها و مقالاتی که هر سال در حوزههای مختلف انسانشناسی منتشر میشوند، بهحدی زیادند که شاید با وجود تمام تلاشهای ما در سالهای آینده، نتوانیم جز ذرهای کوچک از آنها (همچون قطرهای از اقیانوس) را به زبان خود برگردانیم. البته در اینجا ما چندان از ترجمه ضروری آثار کلاسیک صحبت نمیکنیم که خود نیازمند اهتمامی ملی و ایجاد نهادهایی خاص است. با وجود این، نمیتوان منتظر نشست و به دلیل نداشتن نیروی ماهر دست بر روی دست گذاشت. بنابراین، ما درصدد بودهایم که در عین تلاش برای تربیت چنین نیروهایی، بخشی از این کتابها را به فارسی برگردانیم؛ و برای این کار، از همه شیوههای ممکن استفاده کردهایم. یکی از این شیوهها، ترجمههایی از نوع کتاب حاضر است که خوانندگان را با طیف گستردهای از اندیشه که در انسانشناسی و شاخههای نزدیک به آن و نیز در سایر حوزههای فرهنگ وجود دارند، از خلال زبانی قابل فهم برای عموم، یعنی گفتوگو، آشنا میکند.
گفتوگوهای بیستوسهگانه کتاب حاضر، هرکدام از زبان یکی از مهمترین متخصصان حوزههای مربوط به انسانشناسی و فرهنگ، خوانندگان را با اساسیترین مسائل و چشماندازهای آن حوزه آشنا میکنند و میتوانند زمینهای باشند (و این آرزوی ماست) که جوانان و اندیشمندان زیادی را به سوی هر یک از این حوزهها و کار بیشتر، چه در زمینة تألیف و چه در زمینه ترجمه، جلب کنند.
انتخاب گفتوگوها به صورت آزاد و براساس تجربه و حساسیتهای مترجم انجام گرفته است و لزوماً نمیتوان از یک ارتباط کاملاً منطقی و منسجم میان گفتوگوها در یک ساختاری فکری دفاع کرد. اما، در عینحال، معتقدیم که نیاز به چنین ساختاری در حال حاضر وجود ندارد و بهتر است خوانندگان را بیشتر ازخلال سازوکارهایی سادهتر با این افکار بسیار گسترده آشنا کنیم، تا زمینه ایجاد علاقهمندیها و کشش به سوی ترجمه و تألیف آثار و همچنین تحصیل و خط سیرهای علمی جدیتر در هر یک از این شاخهها، که تقریباً تمام آنها در کشور ما بکر هستند، بهوجود بیاید. ذکر این نکته در اینجا ضروری است که منبع گفتوگو در صفحه نخست آن مشخص شده است و کتابشناسیهای هر گفتوگو که در انتهای کتاب گردآمدهاند، به منابعی مربوط است که گفتوگوکننده به آنها اشاره کرده است.
این کتاب، نخستین کتاب از مجموعه کتابهای است که به انتشار اندیشههای متفکران معاصر در حوزه فرهنگ اختصاص خواهد داشت و تلاش میشود به صورتهای مختلف، یعنی در قالب گفتوگو یا گزیدههایی از آثارشان، عرضه شوند. امیدواریم خوانندگان دلسوز و فرهیخته با نقد و پیشنهادهای خود، بتوانند بر ارزش و کیفیت این آثار از طریق روشن کردن ضعفهایشان، به ما یاری رسانند.
ناصر فکوهی
زمستان 1388
فهرست کتاب
یادداشت مترجم
فرهنگ حیوانی: فرانس دووال
زبان طبیعی عواطف: پل اکمن
انسانشناسی فرزندی: فرانسواز هریتیه
انسانشناسی سحر و جادو: ژان فاوره سادا
انسانشناسی آدمهای معمولی: کریستیان برومبرژه
مردمان جنگجو: ژرار شالیان
محیطشناسی زبانها: لویی ژان کالوه
پایان بیگانهگرایی: آلبن بنسا
درهمآمیختگی فرهنگی: ژانـ لو امسل
توهم فرهنگها: آدام کوپر
روایت یک زندگی: کلود لوی استروس
واژهنامه صمیمی: کلود لوی استروس
مدرنیته سیال: زیگمونت باومن
دیاسپورا و دولتهای ملی: دومینیک اشناپر
اقتصاد مجمعالجزایری: پیر ولتز
فرهنگ و اخلاق: مونیک کانتو اسپربر
شناخت خود و اخلاق کنش: پل ریکور
جامعهشناسی یک ورزش رزمی است: پیر کارل
سنت روشنفکر معترض: گونتر گراس و پیر بوردیو
جوانی، واژهای بیش نیست: پیر بوردیو
دانشگاهها، پادشاهان برهنه: پیر بوردیو
از زنانگی تا مردانگی: الیزابت بدنتر
فیلسوف عدم قطعیت: ادگار مورن
کتابشناسی
نمایه