ضعف انسجام علمی، بستر رشد شبه‌علم در ایران را فراهم کرده است
گزارش پنل تخصصی «ارتباطات، چالش‌های اعتماد و روایت‌های علم»| گروه تخصصی ارتباطات علم انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات
ایسنا، چهارشنبه ۲۱ آبان
استاد فیزیک دانشگاه صنعتی شریف و پژوهشگر پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، هشدار داد که ضعف انسجام جامعه علمی و نبود ساختارهای شفاف برای معرفی و تقدیر از دانشمندان، باعث نفوذ شبه‌علم و کاهش اعتماد عمومی به علم در ایران شده است.
به گزارش ایسنا، دکتر شاهین روحانی، استاد دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف و پژوهشگر پژوهشگاه دانش‌های بنیادی در پنل تخصصی «ارتباطات، چالش‌های اعتماد و روایت‌های علم» در چهاردهمین دوره هفته ترویج علم، با انتقاد از ناآشنایی عمومی و نهادی با مفهوم علم، گفت: جوانان، مردم و حتی دولتمردان نمی‌دانند علم چیست و چه نقشی در پیشرفت کشور دارد.
وی با بیان اینکه اگرچه متخصص ارتباطات نیستم، اما تجربه‌های متعددی در حوزه ترویج علم دارم، گفت: در یکی از کنفرانس‌های فیزیک ایران که با حضور صدها دانشجو و استاد در یکی از شهرها برگزار شد، پیشنهاد دادم که همزمان یک سخنرانی عمومی برای مردم شهر هم داشته باشید تا مردم بدانند در این رویداد چه می‌گذرد. در همان زمان سالن سینمایی در اختیارم گذاشتند و برخلاف انتظار، سالن کاملاً پر شد؛ حتی مردم در راهروها نشسته بودند. اما با وجود استقبال زیاد، متوجه شدم مشکل اصلی ترویج علم در کشور، ارائه چهره‌ای نادرست از علم است. این تصویر اشتباه، زیان‌بار و کنترل‌ناپذیر است. مثلاً در همان سخنرانی از من درباره UFO پرسیدند، در حالی که تمام صحبت‌هایم درباره مباحث علمی جدی بود.
روحانی با اشاره به ضعف عمومی در درک مفاهیم علمی گفت: در مواردی رسانه‌ها نیز باعث تشدید این برداشت‌های غلط می‌شوند. مثلاً زمانی از تلویزیون با من تماس گرفتند تا درباره پلاسما توضیح بدهم، چون فردی در دانشگاه آزاد گفته بود مشکل نگهداری پلاسما حل شده است. مجبور شدم توضیح بدهم که منظور او، پلاسما در فیزیک است نه پلاسما در خون! این وضعیت نشان‌دهنده ضعف دانش عمومی درباره علم است. در سه سطح ما با این مشکل روبه‌رو هستیم؛ نخست جوانان که نمی‌دانند علم چیست، دوم مردم که از کاربرد آن بی‌خبرند و سوم دولتمردان که درک درستی از نقش علم در اقتدار کشور ندارند.
وی افزود: والدین معمولاً به فرزندانشان توصیه می‌کنند مهندسی یا پزشکی بخوانند، چون نمی‌دانند علم محض به چه درد می‌خورد. حتی خانواده‌ای را دیدم که پسرشان در رشته مخابرات شریف قبول شده بود، ولی علاقه‌مند به فیزیک بود و پدرش مانع می‌شد. والدین مهندسی و پزشکی را می‌فهمند، اما علم را نه؛ چون نمی‌دانند خروجی‌اش چیست. در حالی که یکی از نیازهای جدی کشور، آموزش و ترویج درک درست از علم است تا خانواده‌ها مانع گرایش فرزندانشان به رشته‌های علمی نشوند.
ادامه گزارش را اینجا بخوانید.
