ادای احترام به بانوی پیشگام فرهنگ و آموزش ایران
به گزارش روابط عمومی انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، مراسم بزرگداشت ثمینه باغچه‌بان، چهره ماندگار فرهنگ و آموزش در ایران، به‌همت انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، انجمن سینمای جوانان ایران، خانه اندیشمندان علوم انسانی، خانه تئاتر و سازمان امور سینمایی و سمعی بصری عصر پنج‌شنبه ۲۱ فروردین ۱۴۰۴ در خانه اندیشمندان علوم انسانی با حضور جمعی از شخصیت‌های برجسته برگزار شد.
در این مراسم، علی ربیعی، رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات و دستیار رئیس‌جمهور در امور اجتماعی، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، سید جواد حسینی، رئیس سازمان بهزیستی، زهرا بهروزآذر، معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده، نادره رضائی، معاون فرهنگی و نیکنام حسین‌پور، رئیس روابط‌عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سالار قاسمی، رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی، و مریم پیرنظر، فرزند ثمینه باغچه‌بان، به قدردانی از تلاش‌های این بانوی بزرگ در توسعه آموزش برای کودکان ناشنوا و گسترش فرهنگ و تعلیم پرداخته و از نقش بی‌بدیل وی در تحولات آموزشی و فرهنگی ایران تجلیل کردند.
علی ربیعی، رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، در ابتدای مراسم گفت: «برای من مایه افتخار است که به نمایندگی از انجمن مطالعات فرهنگی و ارتباطات در این مراسم حضور دارم و بتوانم به بانویی چون ثمینه باغچه‌بان ادای احترام کنم که در عمق فرهنگ شفاهی، ادبیات عامه و جریان‌سازی فرهنگی در ایران معاصر نقشی ماندگار داشته است.»
ربیعی در ادامه افزود: «باغچه‌بان‌ها با پیوند دادن فرهنگ عامه و آموزش رسمی، بستری فراهم کردند که کودک بتواند با آموزش رشد کند. ثمینه باغچه‌بان نه فقط یک آموزگار، بلکه یک پیشگام فرهنگی بود که توانست در زمینه آموزش و پرورش کودکان کم‌شنوا و ناشنوا تأثیرات عمیقی بگذارد. او توانست نشان دهد که ادبیات کودک نه فقط به عنوان یک سرگرمی بلکه به عنوان ابزاری تربیتی و فرهنگی، نقشی اساسی در توسعه جامعه ایفا می‌کند.»
وی همچنین تأکید کرد: «بعضی از انسان‌ها روایت زنده‌ای از تاریخ و فرهنگ یک ملت هستند، و سپس به یاد می‌آوریم که وقتی نام باغچه‌بان را می‌شنویم، ذهن‌مان به اولین مدرسه ناشنوایان در ایران منتقل می‌شود. ثمینه باغچه‌بان به عنوان یکی از چهره‌های درخشان در آموزش و پرورش، همواره در تاریخ ایران ماندگار خواهد بود.»
در ادامه، مریم پیرنظر، فرزند ثمینه باغچه‌بان، روی صحنه حاضر شد و ضمن تشکر از افراد و نهادهای برگزارکننده این مراسم، از عدم نمایش فیلم مستند ثمینه باغچه‌بان در این برنامه ابراز تاسف کرد.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، سخنرانی خود را با اشاره به نقش خانواده باغچه‌بان در آموزش و پرورش کودکان ناشنوا آغاز کرد. او گفت: «نام خانواده باغچه‌بان کاملاً با فرهنگ و آموزش گره خورده است. همان‌طور که باغچه برای رشد و تربیت گیاهان فضایی فراهم می‌کند، خانواده باغچه‌بان نیز محیطی برای رشد و پرورش کودکان ایجاد کرده‌اند. این نام به معنای حقیقی خود، حکمت‌آمیز است.»
مهاجرانی در ادامه تأکید کرد: «ما باید از برگزاری این دست رویدادها به عنوان یک فرصت برای یادآوری اهمیت قدردانی از انسان‌های بزرگ کشورمان استفاده کنیم. زیرا تنها خود این بزرگواران نیازمند این گرامیداشت‌ها نیستند، بلکه جامعه نیز باید نشان دهد که قدر تلاش‌های آنان را می‌داند.»
در ادامه، سارا کریمان، یکی از سازندگان مستند ثمینه باغچه‌بان، با اشاره به فرآیند طولانی ساخت فیلم گفت: «این فیلم در طول سه سال ساخته شد و ما توانستیم گوشه‌ای از دنیای بزرگ و شگفت‌انگیز خانواده باغچه‌بان را در آن به نمایش بگذاریم. متأسفانه، به دلیل مشکلاتی که پیش آمد، نتوانستیم فیلم را در این مراسم به نمایش بگذاریم، اما به هر حال ساخت آن برای من یک تجربه ارزشمند بود.»
سالار قاسمی، رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور نیز در این مراسم یادآور شد که «جبار باغچه‌بان و ثمینه باغچه‌بان نه تنها بنیان‌گذاران سیستم آموزشی برای ناشنوایان بودند، بلکه با مدیریت و همراهی‌های خود در راه آموزش و پرورش این کودکان، مسیر جدیدی را برای تعلیم و تربیت ناشنوایان در ایران ایجاد کردند.»
وی همچنین از برنامه‌ریزی برای احداث موزه‌ای به نام موزه فرهنگ و آموزش مرحوم باغچه‌بان در تبریز یا تهران خبر داد و افزود: «ما در سازمان آموزش و پرورش استثنایی بیش از ده هزار دانش‌آموز ناشنوا داریم و هنوز نتواسته‌ایم الفبای جدیدتری بهتر از الفبای مرحوم باغچه‌بان پیدا کنیم.»
افسانه صادقی، مدیرعامل شبکه ملی ناشنوایان، به نقش ثمینه باغچه‌بان در وارد کردن رشته شنوایی‌شناسی به دانشگاه‌های ایران اشاره کرد و افزود: «ثمینه باغچه‌بان نه تنها در آموزش ناشنوایان، بلکه در گسترش رشته‌های تخصصی در این زمینه نیز نقشی کلیدی ایفا کرده است.»
و اما، نوش‌آفرین انصاری، قدیمی‌ترین دوست ثمینه باغچه‌بان، با یادآوری دوران آشنایی خود با این شخصیت فرهنگی از سال ۱۳۴۱ یا ۱۳۴۲، به دوستی عمیق و همکاری طولانی‌مدت خود با ثمینه باغچه‌بان اشاره کرد و گفت: «از آشنایی با او همواره احساس افتخار کرده‌ام و امیدوارم این مراسم‌ها فرصتی برای نشان دادن قدردانی جامعه از این بزرگواران باشد.»
سید جواد حسینی، رئیس سازمان بهزیستی، نیز به سخنرانی پرداخت و تأکید کرد: «نام باغچه‌بان برای من همواره با یک تقدس همراه است. او با تأسیس اولین مدرسه ناشنوایان در ایران، نه تنها قدم‌های بزرگی برای آموزش ناشنوایان برداشت، بلکه تاریخ تعلیم و تربیت کشور ما را رقم زد.»
در بخش پایانی مراسم، ثمینه باغچه‌بان با حضور بر صحنه، سخنانی کوتاه ولی عمیق ایراد کرد و گفت: «من تمام عمرم را وقف ناشنوایان کرده‌ام و اگر دوباره این فرصت را داشته باشم، بی‌تردید همین مسیر را ادامه خواهم داد.» او همچنین از همسرش هوشنگ پیرنظر و فرزندانش تشکر کرد و تأکید کرد که در سایه محبت خانواده، توانسته این مسیر را ادامه دهد.
همچنین تنها شاگرد مرحوم جبار باغچه‌بان هم در مراسم حضور داشت و برای تشکر از ثمینه باغچه‌بان بر روی صحنه آمد. بهرام صدری منفرد، هنرمند دارای معلولیت نیز که تصویر ثمینه باغچه‌بان را با دهان خود کشیده بود، اثر هنری خود را به او تقدیم کرد.
در پایان مراسم، یک لوح قدردانی از سوی مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، به ثمینه باغچه‌بان اهدا شد و سایر شخصیت‌ها و مسئولین از جمله علی ربیعی، فاطمه مهاجرانی، زهرا بهروزآذر، جواد حسینی، سالار قاسمی، هدایای خود را به ثمینه باغچه‌بان، تقدیم کردند و مراسم با بریدن کیک صد سالگی و ثبت یک عکس یادگاری به پایان رسید.
لازم به توضیح است مریم ورزی، دیگر تهیه‌کننده و کارگردان فیلم «ثمینه باغچه‌بان» در پیامی درباره مخالفت خود با پخش این اثر با تاکید بر اینکه «این تصمیم در مسیر احترام به مخاطبان، عوامل فیلم و صاحبان اصلی این میراث فرهنگی، اتخاذ گردیده» توضیح داد: «بر اساس قرارداد بین سازندگان اثر، کلیه تصمیمات مربوط به اکران و پخش باید با هماهنگی و توافق کتبی طرفین صورت می‌گرفت. متأسفانه بدون اطلاع و تایید اینجانب و بدون در نظر گرفتن شرایط مطلوب اکران به لحاظ فنی، مکان برگزاری مراسم انتخاب گردید. … در نهایت قرار بود اولین نمایش فیلم به لحاظ فنی و کیفی در شرایطی کاملا استاندارد و حرفه‌ای اتفاق بیفتد و این حق را برای خود محفوظ داشته و دارم که اثری که سه سال برای تولید آن زحمت کشیدم در شرایط مطلوبی نمایش داده شود.»
