این مکان توسط «شبکه‌های اجتماعی» کنترل می‌شود!

این روزها حضور مدیران مختلف صنعت خودرو در شبکه های صدا و سیما به ویژه شبکه خبر افزایش یافته است. مباحثی که این مدیران تلاش می کنند تا برای افکار عمومی روشن سازند به گونه ای است که گویی آنان تک تک پیام های رد و بدل شده در شبکه های اجتماعی مجازی در خصوص نقد خودروسازان داخلی را بررسی؛ و در همان راستا پاسخ هایی را آماده کرده اند. برای نگارنده این یاداشت که چند سالی است از نزدیک تحولات شبکه های اجتماعی را دنبال می کند این پدیده نشان از جریان سازی و اثرگذاری این شبکه ها در عرصه های مختلف دارد که هم اکنون اثرگذاری در یکی از این عرصه ها یعنی صنعت خودرو را شاهدیم. واقعیت آن است که با ظهور رسانه های جدید، تغییرات مختلفی نه در ایران بلکه در سراسر جهان رخ داده است که یکی از مهم ترین آنها افزایش امکان نظارت شهروندان بر جریان امور است. منظور آن است که امکان ابراز رضایت یا عدم رضایت در عرصه های مختلف بسیار آسان شده است. قبل از شبکه های اجتماعی مجازی، این وظیفه عمدتا بر عهده رسانه های جمعی نظیر مطبوعات و رادیو و تلویزیون بود. آنان نیز بر اساس مصالح و ملاحظات خود واقعیت ها را پوشش می داند و می دهند. در شرایط جدید، هر شهروند به شکلی صاحب یک رسانه شده است. مسأله خیلی ساده است. به تعبیر برخی از متون رسانه ای: “رسانه در دستان من است و دیگر برای بیان مشکلاتم نیازی ندارم تا شما(رسانه های جمعی) برایم کاری کنید”! واقعیت هم همین گونه شده است. در اینجا فرد دیگر صرفا از خوراک آماده شده توسط رسانه های جمعی تغذیه نمی کند. او هم می تواند در تولید محتوا نقش ایفاء کند. به همین دلیل برخی از محققان با ترکیب واژه ها، از اصطلاح تولید-مصرف کننده(ا :Prosumerترکیب Producer به معنای تولید کننده و Consumer به معنای مصرف کننده) و بازدید-استفاده کننده( Viewser : ترکیب Viewer به معنای بازدیدکننده و User به معنای استفاده کننده) استفاده می کنند. او دیگر بازدید کننده و مصرف کننده صرف نیست. مشارکت او بیشتر شده است. رخداد نخست؛ تغییر دیگری را رقم زده است و آن نیاز بیشتر و مستمر به اقناع کردن مردم می باشد. معمولا بیشتر کشورهای خاورمیانه ضعف هایی در “اقناع کردن” مردم دارند. با ظهور شبکه های اجتماعی، وضعیت متفاوت شده است. این شبکه ها که در واقع با فعالیت شهروندان حیات می یابند تک تک عملکردهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را می بینند و نظر خود را در خصوص آنها ابراز می دارند. این به معنای ویترین و نمایش افکار عمومی از طریق شبکه های اجتماعی است. لذا اگر دولت ها می خواهند بدانند که نظر شهروندان در خصوص موضوعات مختلف چیست قطعا نیازمند آنند تا این شبکه ها را رصد کنند. باید قبول کرد که شهروندان در حال رصد کردن دولت ها هستند و دولت ها هم برای دریافت جایگاه و وجهه خود نزد افکار عمومی، ناچار از مراجعه به این شبکه ها هستند. شبکه های اجتماعی موجب شده اند تا موضوع ” مجاب کردن” نیز به یکی از دغدغه های دولت ها تبدیل شود.
نگارنده قصد ندارد تا بحث را پیچیده نماید. این یادداشت حرف ساده ای دارد: تجربه کمین مربوط به خودرو نشان می دهد که شبکه های اجتماعی اثرگذارند. شبکه های اجتماعی قدرتمندند. امروزه تلفن های همراه و شبکه های اجتماعی موجود در آنها در دسترس بیشتر شهروندان قرار دارد. آنان کوچک ترین خلاف یا نادرستی در خدمات(وجود سوسک در پفک، برداشتن یک عدد بیسکویت از بسته تولیدی و عدم اطلاع به مصرف کننده، تولید ظرف یکبار مصرف با کاغذهای باطله، خرابی خودرو صفر، پر بودن بسته های چیپس از هوا و ….) را فیلم و عکس گرفته و در شبکه های مجازی منتشر می کنند. این امر نه فقط موضوعات اقتصادی، بلکه شامل همه عرصه های فعالیت دولت ها(فرهنگی، سیاسی، اجتماعی) می گردد. لذا قاعده بازی متفاوت شده است. این مکان توسط شبکه های اجتماعی کنترل می شود!
منبع: روزنامه ایران-8 مهر 94